Agust (Ritter von) Kral (1869 -1953)

13 Nis

Agust (Ritter von) Kral (1869 -1953)

Agust (Ritter von) Kral (1869 -1953)

August Kral 20 Haziran 1869’da Avusturya’nın Böhmen Eyaletine bağlı Braunau şehrinde doğdu. Eğitimini Avusturya’nın Şarkiyat Akademisi’nde 1893’te tamamlayan von Kral, 20 Temmuz 1893’te ataşelik sınavını kazandı.  Ataşe olarak atanmasıyla birlikte, 22 Kasım 1893’te eş zamanlı hizmet tahsisinde Görz (Gorizia) bölge mahkemesinde görevlendirildi ve 8 Haziran 1894’te yine Görz’deki yerel mahkemeye transfer edildi. 1918’e kadar Avusturya-Macaristan İmparatorluğu sınırları içerisinde yer almış Görz şehir temsilcisi ilk resmi görevine başladı.1894’te Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Dışişleri Bakanlığı’na atandı. Bundan sonra August Kral diplomatlık görevlerini ağırlıklı olarak Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisinde yerine getirdi.2 Eylül 1894’te Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun İstanbul Başkonsolosluğuna ataşe olarak atandı. 9 Şubat 1895’te, bu dönemde Osmanlı egemenliği altında bulunan Arnavutluk’taki Avusturya-Macaristan‘ın İşkodra Başkonsolosluğuna geçici olarak gönderildi. Burada 1895 yılı Haziran ayı sonlarında sıtma hastalığına yakalandı. İşkodra’nın yoğun karla kaplı yüksek tepeleri ve soğuk rüzgar hastalığını tetikledi. Aynı yılın Ağustos ayında Beyrut Konsolosluğuna gönderilerek görev yeri değiştirildi. Başarılı diplomatik çalışmaları nedeniyle 1896’da Başkonsolos yardımcılığına yükseltildi ve Eylül 1897’de ilgili dönemde stratejik bir sınır bölgesinde yer olan Manastır Konsolosluğu görevine vekaleten atandı. Avusturya-Macaristan Dışişleri Bakanlığı’nın personel raporunda Kral’ın çalışma performansı ve diplomatik yeteneği “[…]kalıcı bir göreve atanmaya layık[…]” olarak değerlendirildi. Manastır’daki tıbbi yetersizliklerden ötürü, 10 Şubat 1898’de 3 Mart 1898’e kadar ciddi boyuta ulaşmış diş rahatsızlığı şikayetiyle Viyana’da tedavi gören Kral, bu arada, 22 Şubat 1898’de Auguste Drechsler ile evlendi ve bu evliliğinden Eleonore ve Elisabeth isimlerinde iki kız çocuğu dünyaya geldi.

Arnavutluk uzmanı  Antropolog ve sanatçı İngiliz Mary Edith Durham’ın 1922’de yayınlanan “Slav Tehlikesi-Balkanlar’da Yirmi Yıl” başlıklı çalışmasında aktardığı üzere August Kral, görev yaptığı yerlerde yerel halkla yakın temasta olup çözüm odaklı iletişimi sayesinde Katolik Hristiyanlar kadar Müslüman ahalinin de sempatisini kazandı. Osmanlı  valileri kadar  İtilaf devletlerinin diplomatlarını da rahatsız edecek düzeyde, göze batan aşırı aktif bir diplomat oldu. Kral, Arnavutluk’un ulusallaşma sürecine Arnavut olmamasına rağmen çok büyük destek sağladı. Arnavut Müslüman liderler Şahin Kolonya ve Derviş Hima ile oldukça iyi ilişkiler kurdu. 1899 yılında Manastır’daki konsolos vekilliği esnasında Arnavutlarla kurmuş olduğu ilişkilerden ötürü Osmanlı Hükümeti‘ne bir açıklama yapmak zorunda kaldı. Kral, Osmanlı Hükümeti yetkililerine, Arnavut liderlerle kurmuş olduğu ilişkilerin bu bölgedeki kültürel talepleri karşılamak amacıyla olduğunu ve devrimci faaliyetleri desteklemek için olmadığını ifade etmiştir. Eylül 1897’de başlayan Manastır Konsolosluğu‘nun asaleten yönetimine ise 20 Aralık 1901’de başlamış ve Ekim 1904’e kadar sürdürmüştür. Manastır konsolosluğu görevindeyken, 1901 yılının Haziran ayında Pirlepe’ye gideceğini beyan ederek Manastır’dan ayrılan konsolos August Kral, Pirlepe’ye uğramaksızın Tikveş ve Gevgili kazalarından geçerek bölgede incelemeler yaptı. Bu incelemeleri esnasında bir yandan bölgenin krokilerini hazırladığı diğer yandan gizli bir şekilde uğradığı köylerdeki Katolik papazlarla görüşmeler yaptığı belirlendi. Konsolos Kral’ın bu faaliyetleri dönemin Osmanlı Devleti Selanik Valisi Tevfik Bey tarafından ‘devlet çıkarlarına aykırı’  ibaresiyle 25 Haziran 1901‘de Dâhiliye Nezâretine bildirildi. Bunun üzerine Kral’ın maksadının araştırılması için, inceleme yapmış olduğu bölgelere Osmanlı Hükümeti tarafından bir ajan tayin edildi. Elde edilen veriler ışığındaki iddialara göre, Konsolos Kral, Bulgar ve Arnavutları Osmanlı Devleti’ne karşı kışkırtmaktaydı. Bu iddialarla bağlantılı olup olmadığı net olmamakla birlikte bu gelişmeleri müteakip Manastır’da görev yaparken buradaki görevinden alınarak Viyana’daki merkez teşkilata çekildi.

Ekim 1904’ten, İşkodra’ya yeniden atanacağı Nisan 1905’e kadar Avusturya-Macaristan Dışişleri Bakanlığı merkez teşkilatında geçici olarak görev yaptı. Osmanlı Hükümeti, August Kral’ın bu bölgede yeniden görevlendirilmemesi için Avusturya-Macaristan Hükümeti nezdinde yoğun girişimlerde bulunmuşsa da, bu bölgenin coğrafyasına ve kültürüne olağanüstü düzeyde vakıf olan Kral, Mayıs 1905’te Kasım 1909’a kadar ifa edeceği Arnavutluk-İşkodra Konsolosluğu görevine atandı. August Kral, Arnavutluk’ta görev yaptığı bölgeleri adım adım gezdi.  Türkçe, çeşitli Slav lehçeleri ve Arnavutça’nın Tosk ve Geg lehçelerini akıcı bir şekilde konuşabilen Kral, bu gezileri esnasında hiçbir güçlük çekmeden halkla bire bir temas kurabiliyordu. İşkodra’da Arnavutçayı hızlı bir şekilde öğrenmesiyle tanındı ve burada etkin rol oynadı. Arnavutluk’u baştan sona gezen Kral, Arnavutça ve Arnavut gelenekleri hakkında geniş bir kütüphane oluşturdu.

Önceleri Amerika’da yayınlanan başta Kombi Gazetesi olmak üzere, Arnavut dilinde yayınlanan gazetelerden ve bunların süreklilikleri ve yaygınlaştırılmalarının öneminden Avusturya-Macaristan Hükümeti’ni haberdar etti, Amerika’da yayınlanan Kombi Gazetesi başta olmak üzere bu yayınların ekonomik olarak desteklenmesi için olağanüstü çaba sarf etti. Batılı diğer diplomatların raporlarının da teyid ettikleri üzere Kral, hem katolik Hristiyanlar hem de bölgedeki Müslümanlar arasında büyük bir sempati kazandı. Etkin diplomatik, politik ve istihbarî faaliyetlerinden Osmanlı Hükümeti’nin büyük rahatsızlık duyduğu August Kral, Arnavutluk gibi, yoğun Müslüman nüfusa olduğu kadar katolik nüfusa da sahip olan Bosna-Hersek’in Avusturya-Macaristan tarafından ilhak edildiği 1908 yılında İşkodra’da Hristiyan topluma ve Avusturya-Macaristan makamlarına karşı olumsuz hareketlere karşı, üç bin Malisör’ü kendilerine yardıma hazır hale getirebilecek düzeyde köylerdeki Hristiyan kanaat önderleri üzerinde nüfuzlu olmayı başardı.

Aralık 1909’da, 1911 yılı Mayıs ayı başına kadar yürüteceği İzmir Başkonsolosluğu görevine tayin edildi ve bu görevini sürdürürken 20 Mart 1910’da II. sınıf Başkonsolosluğa terfi ettirildi. 5 Mayıs 1911’de ise bu dönemde yine çok stratejik bir bölge olan Selanik’e Başkonsolos olarak atandı. Bu görevi sırasında Kral, 1881 Selanik doğumlu olan ve 15 Ocak 1911 itibariyle Selanik’teki Osmanlı Ordusu 38. Piyade Komutanı olarak görev yapmakta olan Mustafa Kemal (Atatürk) Paşa ile tanıştı. August Kral’ın Selanik Başkonsolosluğu sırasında Balkan savaşları patlak verdi. 1914’e kadar sürdüreceği bu görevine ek olarak Avusturya-Macaristan’ı temsilen Temmuz 1913 Londra Konferansı ile Arnavutluk’ta oluşturulan Uluslararası Denetleme Komisyonu’nun üyeliğine ‘Arnavutluk Bilgini’ olarak atandı.

Ağustos 1914’te yeniden sıtma hastalığına yakalansa da bunu da atlattı. Kral, 12 Eylül 1914’te I. derece başkonsolosluğa terfi ettirilmiştir. Ekim 1914’te Başkonsolos Kral, Arnavutluk’un Orta Adriyatik sahilinde yer alan Dıraç (Duraç) Büyükelçiliğinde görevlendirildi. Kral, kendisine verilen, üstün zeka ve yetenek gerektiren son derece zor olan Arnavutluk’taki ‘Uluslararası Denetleme Komisyonu’ üyeliğini meslektaşlarına örnek olacak bir şekilde yerine getirdi. Bu bağlamda, Korfu’daki görüşmeler esnasında hükümetinin çıkarlarını koruyabilmek için olağanüstü bir performans sergiledi. 21 Şubat 1914’te Arnavutluk Hanedanı Wied Prensi olarak taç giymiş olan Wilhelm Friedrich Heinrich (Prens Vidi)‘e karşı devrimci Müslümanlar ayaklandıklarında bölgede etkin diğer devletler kadar askeri ve diplomatik çaresizlik içinde kalan Avusturya Hükümeti, Arnavutluk Müslümanlarının büyük sevgi ve sempatisine mazhar olmuş August von Kral’ı Arnavutluk Müslüman devrim girişimine karşı yardım etmesi için Selanik’e bir torbidobotla gönderdi. Bu torbidobot ile Arnavutluk’a ulaşan Kral’ın Arnavutluk’ta görünmesi uluslararası diplomasinin çaresiz kaldığı bu dönemde ayaklanmış Müslümanlar arasında mücizevi bir etki yarattı. Vakit kaybetmeden devrimci Müslümanların Dıraç ilindeki Şayak şehrinde yer alan üslerine gitti. Burada, devrim hareketini yöneten Arnavut Müslüman Hocalara hitaben akıcı ve duygusal bir şekilde hem Arnavutça hem de Türkçe yaptığı konuşmada, Müslüman devrimci kanaat önderlerini Arnavutluk ulusal birliğine teşvik etti, kanaat önderlerine göz yaşı dolu duygusal anlar yaşatarak, rehinelerin serbest bırakılıp kendisi ile Şayak’tan Dıraç‘a dönmelerini ve ayaklanmayı sonlandırmalarını sağlayacak derecede olağanüstü manevi bir etki yarattı.

İşkodra’nın Avusturya-Macaristan birlikleri tarafından işgalinden kısa bir süre sonra Türkçe ve lehçeleriyle Arnavutça dahil bütün Balkan dillerini bilen ‘Arnavutluk Bilgini-Şark Bilgini’ Başkonsolos Kral, Arnavutluk Sivil Komiserliği görevine atandı.  Orta Arnavutluk’taki ayaklanmanın sonlandırılması ve rehinelerin de kurtarılmasında gösterdiği üstün başarı nedeniyle Başkonsolos Kral, 28 Mayıs 1914’te ‘Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Arnavutluk Komisyonu Fahri Üyeliği’ne seçildi. 11 Haziran 1915’te Dışişleri Merkez Teşkilatında geçici bir görev alan Başkonsolos Kral, İtilaf devletleri (Rusya, İngiltere ve Fransa) destekli Sırp ve Yunan anarşistlerinin Arnavutluk’un kuzey ve orta  bölgelerindeki katliamlara karşı Arnavutluk’ta operasyon yürütüp Ocak 1916 itibariyle Orta ve Kuzey Arnavutluk’u işgal eden Avusturya-Macaristan ordusunun komuta kademesinde 5 Şubat 1916 itibariyle dışişleri bakanlığını temsil etti. Bu görevi sırasında Avusturya-Macaristan ordusunu takviye etmek üzere, aralarında çok sayıda Müslüman’ın da bulunduğu Arnavut gönüllü askeri birliklerin oluşturulmasını koordine eden Başkonsolos Kral, bu askerlere verilen eğitimde ve muamelede ayrımcılık gözetmeksizin, Avusturya-Macaristan ordusunun askerlerine verilen eğitim ve muamelenin uygulanmasını sağladı. August Kral’ın etkin faaliyetleri sayesinde Avusturya-Macaristan ordusu Arnavutluk halkı tarafından ‘kurtarıcı’ olarak görüldü. Bu başarısı nedeniyle de 26 Şubat 1916’da Kızıl Haç’ın  ‘Subay Şeref Madalyası’ ile ödüllendirildi.

Kral, 21 Mart 1916’da da Ekim 1918’a kadar sürdüreceği, Arnavutluk’ta operasyon halindeki Avusturya-Macaristan askerî birliklerinin komuta kademesinde sivil komiserlik görevine başladı. Bu dönemde de Arnavutluk’taki faaliyetlerini yoğunlaştıran Kral’ın teklif ve telkinleriyle Luigj Gurakuqi ve Gjergj Fishta tarafından Arnavutçanın yazım ve imla kurallarını belirlemek ve Arnavutça ders kitapları basılmasını sağlamak için 30 Haziran 1916’da ‘Arnavutça Dil Komisyonu’n kurulmasını sağladı.   Bu görevindeki başarılarından ötürü de 21 Ağustos 1916’da ‘II. derece Sivil Hizmetler Savaş Madalyası’ aldı. Avusturya-Macaristan’ın çıkarları doğrultusunda, Arnavutluk’un uluslaşma sürecine büyük katkı sunmuş olan Kral, olağanüstü başarılı çalışmaları nedeniyle August Kral, nihayet 27 Nisan 1917’de ‘Şövalye (Ritter)’ ilan edildi ve bundan sonra kayıtlara ‘August Ritter von  Kral’ olarak geçti. Avusturya-Macaristan İmparatoru tarafından Şövalyelik ünvanıyla taltif edildi ve İşkodra Belediyesi’nin 1 Eylül 1918’deki kararnamesiyle de ‘İşkodra’nın Fahri Hemşehrisi’ olarak ilan edildi.

I. Dünya Savaşı’nın Avusturya-Macaristan, Almanya, Osmanlı Devleti ve Bulgaristan’ın oluşturduğu İttifak devletleri tarafından kaybedildiği anlaşılınca August Ritter von Kral, 30 Ekim 1918’de  Avusturya ordusuyla birlikte Arnavutluk topraklarını terk etti ve bir daha geri dönmedi.

Avusturya-Macaristan Monarşisi’nin İtilaf devletleriyle Villa Giusti Ateşkes Antlaşması’nı imzalamasından ve hemen ardından yönetimden çekilmesinden sonra ‘Şövalye (Ritter)’ ünvanı da geçersiz hale gelen August (Ritter von) Kral, 12 Kasım 1918’de kurulan geçici Alman-Avusturya Cumhuriyeti’nin Dışişleri Bakanlığında yeniden göreve başladı. Haziran 1919’da Avusturya’nın Hamburg Başkonloluğu görevine atanan von Kral, bu görevi esnasında Avusturya’nın 10 Eylül 1919‘da İtilaf devletleriyle imzaladığı Saint-Germain Barış Antlaşması’ndaki İtilaf devletlerinin dayatmacı koşullarından ötürü 21 Ekim 1919’daki Avusturya Parlamentosunun kararıyla Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun halefliğini reddederek Avusturya Cumhuriyeti adını almasından sonra da diplomatlık mesleğini sürdürdü.

Balkan coğrafyası, kültürü, tarihi ve siyaseti bilgini olarak da nitelendirilebilecek çok yönlü vasıflara sahip olan August von Kral, Aralık 1921-Aralık 1924 tarihleri arasında, Avusturya Cumhuriyeti’nin Sofya Büyükelçiliği görevini ifa etti. August (Ritter von) Kral, Aralık 1921’de Avusturya Cumhuriyeti Sofya Büyükelçiliği görevine atanmasıyla birlikte, Türk Kurtuluş Savaşı’nı da yakından takip etti, 1922’de Osmanlı Devleti’nin tarih sahnesinden resmen çekilip 29 Ekim 1923’te Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluşuna kadar hem İstanbul hem de Ankara merkezli Türk dış politikasına ilişkin gelişmeleri yakından izledi ve rapor etti. Lozan görüşmelerinin hemen ardından, Türkiye’de henüz Cumhuriyet ilan edilmemişken Avusturya Cumhuriyeti’nin Türkiye ile dostluk ve ticaret antlaşması görüşmeleri yapmak üzere August (Ritter von) Kral 24 Eylül 1923’te Avusturya Bakanlar Kurulu kararıyla Avusturya Cumhuriyeti adına Türkiye ile birer dostluk ve ticaret antlaşması imzalanması görüşmelerini yapmak üzere görevlendirildi. Ekim 1923 itibariyle August (Ritter von) Kral‘ın, Türkiye Büyük Millet Meclisi temsilcisi Adnan Bey (Adıvar) başkanlığındaki Türk heyetle yaptığı görüşmeler 28 Ocak 1924’te Türkiye-Avusturya Dostluk, Ticaret ve İkamet Antlaşmaları ile taçlandı. ‘Türkiye Bilgini’ olarak da nitelendirilebilecek August Ritter von Kral’ın olağanüstü gayretleriyle Avusturya Cumhuriyeti, Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile ilk ticaret antlaşmasını yapmaya muvaffak olan ilk ülke  oldu.  Bu arada, bu antlaşmaların görüşmeleri sürerken Türkiye’de 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’in ilan edilişinden bir ay sonra İstanbul’daki Hollanda Büyükelçiliği aracılığıyla Ankara’daki Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ile iletişime geçti ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni resmen tanıdığını bildirmekle birlikte, Ankara’da bir Büyükelçilik açmanın ve tecrübeli diplomat August (Ritter von) Kral’ı Ankara Büyükelçisi olarak görevlendirilmesinin uygun olup olmadığını sordu. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Kurucusu ve İlk Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal (Atatürk)’in Selanik’teki görevleri sırasında bizzat tanışmış olduğu, iyi derecede Türkçe ve Türk kültürü bilgisi de olan August (Ritter von) Kral’ın Avusturya’nın Ankara Büyükelçisi olarak atanmasına onay verdi.

Avusturya Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu 4 Mart 1924 tarihli kararıyla August (Ritter von) Kral’ı Avusturya Cumhuriyeti’nin Ankara Büyükelçisi olarak atadı ve Büyükelçi Kral mektubunu, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e –Büyükelçilik bina tahsisi sorunları nedeniyle-gecikmeli de olsa 20 Kasım 1924’te Çankaya Köşkü’nde düzenlenen törenle sundu. Böylelikle Büyükelçi August (Ritter von) Kral, Avusturya Cumhuriyeti’nin ilk Ankara-Türkiye Büyükelçisi oldu.

Türkçeyi ve Türk kültürünü çok iyi bilen ve fikir ayrılıklarına ve bazı çıkar çatışmalarına rağmen, I. Dünya Savaşı’ndaki Türk-Avusturya tarihi dayanışmasının yaşatılması ve geliştirilmesini isteyen Büyükelçi Kral, kişisel girişimleriyle 160 kişilik küçük bir gruptan oluşan ‘İstanbul’daki Avusturyalılar Derneği’ni 1925‘te İstanbul’da kurdu. 7 Mayıs 1925’te Büyükelçi Kral, Türk Dışişlerine yazdığı mektupta, Anadolu topraklarının verimliliğinin arttırılması çalışmalarını büyük bir ilgiyle takip ettiğini ve Josef Karachia’yı bu çalışmalara danışmanlık yapması için tavsiye etti.

Ankara’daki Büyükelçilik görevini sürdürürken Kral ayrıca, 23 Nisan1928 itibariyle İran’ın başkenti Tahran’da da Avusturya ile diplomatik ilişkiler kurmakla görevlendirildi. Büyükelçi Kral Türkiye’deki görevi süresince 1898’den itibaren Avusturya Arkeoloji Enstitüsü tarafından yürütülen Efes arkeolojik kazılarını destekledi ve arkeolojik çalışmalara bu konudaki yazılarıyla da katkı sundu. Türkiye’deki görevi süresi boyunca Gazi Mustafa Kemal Atatürk başta olmak üzere Türk devlet adamlarıyla uyumlu çalıştı. Öncelikle ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi olmak üzere, Türk-Avusturya ilişkilerinin normalleşmesi ve güçlendirilmesi için yoğun çaba sarf etmiş olan Büyükelçi Kral’ın diplomat olarak yaşamının son dönüm noktası, 31 Aralık 1930’da Ankara’da yeni bir hastane inşaatını ziyareti sırasında bir vagonun altında kalarak geçirdiği kaza oldu. Bu kazadan ağır yaralar alan Kral, Mart 1931’e kadar yatağa mahkum oldu ve kazanın fiziksel tahribatlarının etkilerinden kurtulamayarak 30 Nisan 1932’de emekliye ayrılmak zorunda kaldı.

August von Kral, emekliye ayrıldıktan sonra, Osmanlı Devletinin Balkanlar, Anadolu  ve Türkiye Cumhuriyeti’ndeki toplam kırk yıllık hassas diplomatik görevleri sırasında edinmiş olduğu tecrübelerini ve izlenimlerini kaleme aldı. Bir monografi şeklinde kaleme aldığı eseri ‘Kemal Atatürk’ün Ülkesi: Modern Türkiye’nin Oluşumu (Das Land KamâlAtatürks: Der Werdegang der modernen Türkei)’ adıyla 1935’te Viyana’da yayınlandı. Kral’ın kamuoyunda büyük yankı uyandıran bu eserinin 2. Baskısı ve oldukça genişletilmiş versiyonu 1937’de ‘Le pays de Kamâl Atatürk: Formation et évolution de la nouvelle Turquie. 2. éd. completèment rev. et considérablement augmentée”adıylaFransızca ve „Kamâl Atatürk’s land: The evolution of modern Turkey’ adıyla İngilizce olarak da yayınlandı. Büyükelçi Kral bu eseri, Türkiye hakkındaki bilgileri arttırmak, önyargı ve yanlışlıkları gidermek için kaleme aldığını belirtti. Kral toplam 17 bölümden oluşan bu eserde, Osmanlı Devletinin I. Dünya Savaşı’ndaki yenilgisi ve ardından Mustafa Kemal Paşa’nın Mayıs 1919‘da Samsun’a ayak basmasından Kurtuluş Savaşı’na, Gazi M. Kemal Atatürk’ün hemen her alandaki devrimlerine, Türk toplumunun çağdaşlaşma ile yeni Türkiye’nin her alanda ulusal ve çağdaş ölçülerde devletleşme sürecine, iç ve dış idarî yapısındaki kurumsallaşma çalışmalarına ve hatta Türk iç politikasındaki gelişmeler kadar Ortadoğu ülkelerinin örnek almaya başlamış oldukları Türk dış politikasındaki gelişmelere yer verdi.

Meslekî tecrübelerine ilişkin değerlendirmelerinin bazıları da gazete makalesi olarak yayınlandı. Bunlara ek olarak, Türkiye’nin tarihi kadar coğrafyası ve iktisadi gelişimi üzerine de incelemeler yapmış olan Büyükelçi Kral’ın Osmanlı Devletinin son yıllarından itibaren Türk iktisadi gelişimiyle ilintili bir şekilde Anadolu’daki demiryolları üzerine kaleme almış olduğu ‘1942 İlkbaharı’na Kadar Türkiye’deki Demiryolu İnşaası‘nın Gelişimi ve Durumu’ başlıklı makalesi, 1942 yazında  ‘Alman Güneydoğu Avrupa Coğrafya Araştırmaları Kurumu’ nun yayın organına bağlı Viyana Coğrafya Kurumu tarafından yayınlandı. Büyükelçi Kral, 12 Haziran 1953’te Viyana’da hayata veda etti.

Büyükelçi August (Ritter von  Kral)’a ait; ek belgeler, kişisel mektup yazışmaları, fotoğraf ve resimlerden oluşan toplam 6 kartondan oluşan malzeme, Avusturya Ulusal Arşivi’nde Nachlaβ Kral (Kral’ın Evrak-ı Metrukesi)’ başlığı altında araştırmacıların kullanımına açık bir şekilde muhafaza edilmektedir.

HAKAN GÖKPINAR

DAS LAND KAMAL ATATÜRKS

KEMAL ATATÜRK’ÜN ÜLKESİ

 

 

KAYNAKÇA

Babadostu, Atilla, Die türkische Innenpolitik von 1922 bis 1924 im Spiegel der Berichte des österreichischen Gesandten August Kral, Magister der Philosophie an der Universität Wien, Wien, 2013.

Deusch, Engelbert, Die effektiven Konsuls Österreich (-Ungarns) von 1825-1918/Ihre Ausbildung, Arbeitsverhältnisse Und Biografien, Böhlau Verlag, Weimar-Wien, 2017.

Gostenschnigg, Kurt, Wissenschaft im Spannungsfeld von Politik und Militär-Die österreichisch-ungarische Albanologie 1867-1918, Springer Verlag, Graz, 2018.

Gostenschnigg, Kurt, “Die österreichisch-ungarische Albonologie”, Gemeinsames Neuentdecken-Ein Kaleidoskop zur Geschichte und zur Gegenwart der österreichisch-albanischen Beziehungen, Hg. von Bundesministerium Europa, Integration und Äuβeres, Grasl Druck & Neumedien, Wien, 2018, s.117-130.

Gostenschnigg, Kurt, “Kral gegen Pekmezi-Der Konflikt innerhalb der Albanischen Literarischen Kommision in Shkodra 1916-1918”, in: Informativer Bulletin-Zeitschrift die  Sonne, Organ der albanischen Christlich-Demokratischen Aktivisten und Intelluekten in Österreich (www.dielli Nr.28, Wien, März 2017, s.4-7.

İnanç Feigl, M.A, “Üç Avusturyalı Diplomata Göre Cumhuriyet’in Kuruluşu”, Sivas Kongresi I. Uluslararası Sempozyumu,  2-4 Eylül 2002, Sivas, Bildiriler, Haz.Öz, A. Celil, Siskav Yayınları, Yayın No: 9, Sivas, 2002, s.105-124.

Kral, August Ritter von, Das Land Kamâl Atatürks: Der Werdegang der modernen Türkei, Verlag Braumüller, Wien, 1935.

Kral, August Ritter von,“Entwicklung und Stand des türkischen Eisenbahbaues bis Frühjahr 1942 mit 1 Karte”, Sonderdruck aus den Mitteilungen der Geographischen Gesellschaft Wien in der Deutschen Geographischen Gesellschaft-Organ der Deutschen Geographischen Gesellschaft für den europäischen Südosten, Band 85, Heft 3-6, Ostmarken Verlag,Wien, 1942, s.142-181.

Neck, Rudolf; Wandruszka, Adam; Ackerl, Isabella (Hrsg.), Protokolle des Ministerrates der Ersten Republik, 1918-1938, Verlag der Österreichischen Staatsdruckerei, Wien, 1980.

Olgun, Said, “Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Konsoloslarının Arnavutluk Coğrafyasındaki ‚Muzır Faaliyetlerine Bazı Örnekler”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 10, Sayı 50, Haziran 2017, s.245-255.

Samsinger, Elmar (Hg.), Österreich in Istanbul III-K. (u.) K Präsenz im Osmanischen Reich with Abstracts in Englisch-Türkçe Özetler ile, Lit Verlag, Wien, 2018.

“August Kral, österreichischer Gesandter in Konstantinopel (Avusturyalı Büyükelçi August Kral İstanbul’da)”, Neue Freie Presse-Morgenblatt,2. April 1924, Nr. 21594, Wien.

“Albanien im Ersten Weltkrieg- Albania during World War I Albanien im Ersten Weltkrieg”, Aus Wikipedia, der freien Enzyklopädie, https://de.qaz.wiki/wiki/Albania_during_World_War_I (Son Görüntüleme Tarihi ve Saati: 15.12.2020, 12:43)

“Geschichte des Österreichischen Archäologischen Instituts-ÖAI”, https://www.oeaw.ac.at/oeai/das-institut/geschichte. (Son Görüntüleme Tarihi ve Saati: 15.12.2020, 12:56)


29/03/2024 tarihinde https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/agust-ritter-von-kral-1869/ adresinden erişilmiştir

Benzer Yazılar