Naim Efendi (Mehmet Alim Ulusal) (1874-1938)

Naim Efendi (Mehmet Alim Ulusal) (1874-1938)

Naim (Mehmet Alim) Efendi, Birinci TBMM’de İçel’i temsil eden vekillerden biridir. Nüfus kaydında adı Mehmet Alim, Meclis kayıtlarında ise Naim Efendi olarak anıldı ve kayıtlara geçti.

Naim Efendi, 1874 (H. 1290) yılında, İçel’e bağlı Anamur ilçesinde doğdu. Babası Müftüzade Ali Rıza Efendi, annesi Hatice Hanımdı. İlk ve orta eğitimini Anamur’da, medrese eğitimini Silifke’de tamamladı. Uzun yıllar Silifke’de serbest avukatlık yaptı. Mustafa Kemal Paşa’nın, TBMM üyelerinin belirlenmesiyle ilgili genelgeleri üzerine İçel için gerçekleştirilen seçimlerde, 21 aday içinden 78 oy alarak, 46 yaşında, milletvekili seçildi. 26 Nisan 1920 tarihinde diğer İçel milletvekilleriyle birlikte Meclise katıldı. TBMM’de; birinci toplantı senesinde Adalet, birinci ve ikinci toplantı senelerinde Dilekçe ve üçüncü toplantı senesinde Mali Kanunlar komisyonlarında üye olarak görev yaptı.

Birinci Dönem TBMM çalışmaları içinde farklı konularda yaşanan pek çok tartışmanın ardından, Müdafaa-i Hukuk Grubu adıyla anılan iki grup kuruldu. Meclis’te gruplaşmaların ortaya çıkmasında Başkomutanlık Kanunu önemli etkenlerden biri oldu. Birinci Gruba kayıtlı milletvekilleri arasında yer alan Naim Efendi, 5 Ağustos 1921 tarihli “Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerine Başkumandanlık tevcihi hakkında Kanun”un oylamasında kabul edenler içinde yer aldı.

TBMM’de görev yaptığı süre boyunca, hem ülkenin içinde bulunduğu koşullarla ilgili hem de memleketi Anamur hakkında çeşitli konularda takrirleri, bir sual takriri ve bir kanun teklifi oldu. Mültezimlerin askerlikten tecili hakkında kanun teklifi, Layiha Encümeni tarafından incelenerek reddedildi. Milli Mücadele döneminde, İçel Sancağının Anamur kazası doğrudan işgali yaşamadı ancak ülke genelinde TBMM öncülüğünde gerçekleştirilen seferberliğin önemli destek bölgelerinden biri oldu. Naim Efendi, memleketi Anamur halkının, Hilal-i Ahmer’e, imece yoluyla elde ettikleri mahsulden, önemli bir yardımda bulunduğunu ve kendisinin yardımları teşvik etmek üzere çabasını Meclis üyelerine örnek olarak gösterdiği bir takrir verdi. Takrirde, milletvekillerinin seçim bölgelerinde benzer çalışmaları teşvik edici olmalarına dikkat çekti.

TBMM Evrak ve Tahrirat Müdürü Necmettin Sahir Sılan’ın Birinci TBMM üyeleriyle yaptığı anketi 17 Teşrinievvel 1338 (1922) tarihinde yanıtladı. Yanıtında, Milli Mücadelenin başarılı ve verimli olarak sonuçlanması için yapılması gerekenleri; dış politikada, akla yatkın ve dikkatli bir siyasetin izlenmesi ve ülke içinde hükümetle milletin ilim ve irfan yolunda adaletle bütünleşerek çalışmasına bağlı olmasında gördüğünü ifade etti.

Birinci Meclis’te milletvekilliği sona erince memleketine döndü ve avukatlık mesleğine devam etti. Evli ve altı çocuk babası olan Naim Efendi, 14 Ocak 1938 tarihinde vefat etti.

Birgül BOZKURT

KAYNAKÇA

Arıkoğlu, Damar; Hatıralarım: Milli Mücadele, [Y.Y.], Adana 2000.

Çoker, Fahri; Türk Parlamento Tarihi, Milli Mücadele ve TBMM I. Dönem (1919-1923), III. C., Türkiye Büyük Millet Meclisi Yayınları, Ankara, 1994.

Devletimizi Kuranlar (Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi 65. Yıl), Aj Türk Matbaacılık, Ankara, 1985.

Genya, Veysel; Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 25’inci Yıldönümü Anış, TBMM Basımevi, Ankara, 1945.

Kılıç, Rahşan; Birinci Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde İçel Milletvekilleri ve Siyasi Faaliyetleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin 2015.

Kurtuluş Savaşında İçel (Komisyon), Türkiye Kuva-yı Milliye Mücahit ve Gazileri Cemiyeti Mersin Şubesi Yayını, İstanbul 1971.

Sılan, N. S.; İlk Meclis Anketi: Birinci Dönem Milletvekillerinin Gelecekten Bekledikleri, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu, Ankara, 2004.

TBMM Arşivi, İçel Livası Seçim Mazbatası.

TBMM Zabıt Ceridesi, Devre: I, İçtima:1, C 6, (Tarih: 18. XII. 1336 (1920).

TBMM Zabıt Ceridesi, Devre: I, İçtima:2, C 9, (Tarih: 12. III. 1337 (1921).