Mehmet Hulusi Bey 1888 yılı Yozgat doğumludur. Babası Bekir Efendi, annesi Mevlude Hanım’dır. Eğitim hayatını 1904 yılında Yozgat’ta tamamlamış 1911 yılında Kayseri Medresesi’nde Arapça ve dini ilimler öğrenerek 1912 yılında müderris unvanını almış ve İstanbul’a gitmiştir. Uzun süre Bayezit Müderrisliği yapan Mehmet Hulusi Bey, I. Dünya savaşı esnasında askerliğe alınmış, yedek levazım asteğmen olarak terhisinden sonra medresedeki görevine devam etmiştir. Milli Mücadele döneminin başlarında Yozgat müftüsü olarak görev yapmıştır. Milli Mücadeleye bizzat katılarak Müdafaa-i Hukuk Cemiyetinin kuruluşuna önemli destekler vermiş ve Büyük Millet Meclisinin birinci dönem için yapılan seçimlerde Yozgat milletvekili seçilmiştir. Milli Mücadeleye desteklerinden dolayı kendisi yeşil şeritli İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiştir. Milletvekilliği dönemi kısa sürmüş milletvekilliği ile başka bir memuriyetin yürütülmeyeceğine dair kanun çıkınca 14 Mart 1921 tarihinde milletvekilliğinden istifa etmiştir. Milletvekili görevinden sonra çeşitli hayır cemiyetlerinde çalışmıştır. Heyet-i Teftişiye başkanlığı yapmış. 15 Haziran 1950’de Diyanet İşleri Başkanlığı Müşavere ve Dini Eserleri İnceleme Kurulu üye yardımcılığı; 27 Eylül 1956’da ise aynı kurulun üyeliğine atanmıştır. 1959 yılında bu görevinden emekli olan Mehmet Hulusi Bey, 22 Kasım 1964’de vefat etmiştir.

Büyük Millet Meclisinin birinci döneminde az bir sürede görev yapan Mehmet Hulusi Bey, bu sürede sadece birinci şubede yer almış; Şeriye ve Evkaf vekaletinde çalışmıştır. Mecliste yapılan kanun oylamalarından 14’üne katılmış 7 kabul 7 red; diğer oylamaların ise 5’ine katılarak 2 kabul 3 red oyu kullanmıştır. Mehmet Hulusi Bey bu oylamalara en az katılan milletvekillerinden biridir.

Meclis Faaliyetleri içerisinde “İdare Teşkilatının On İdare Encümeni Teşkiline Bölünmesi ve Eğitim İşlerinin de Şer’iye’ye Bağlanması”; “Ordu Teşkilatı “; “Akdağmadeni Şube Reisi Merhum Ahmet Bey’in Ailesine Maaş Verilmesi”; “Bursa Milletvekili ve Diyarbakır İstiklal Mahkemesi Üyesi Şeyh Servet Efendi’nin Komünizm Propagandası Yapması” ile ilgili olarak Meclis Genel Kuruluna sunmuş olduğu takrirleri bulunmaktadır. Bu takrirlerden biri kabul biri red diğerleri ise öneri olarak kabul edilmiştir. Ayrıca “Meclisin Şeklinin Tespitine ve Nisab-ı Müzakereye, Tahsisata ve Meclis Azalığı ile İçtima Edebilecek Memuriyetler” ve “ Nisab-ı Müzakere Kanunu’nun Değiştirilmesi” ile ilgili kanun teklifleri ile “Ordunun Ne Dereceye Kadar Kısıtlamaya Gidebileceğine Dair Milli Savunmaya Yöneltilen Karar Sorusunun Açıklaması” ile ilgili takrirlerde imzası vardır. “Hukuk-ı Esasiye Encümeninin Meclisin Şekil Ve Önemi”; “Firariler Hakkında Kanun Layihasının Men-i Müskirat Kanunu’nun Birinci Maddesinin Aynen Kabul Edilmesi”; “Düğünlerdeki İsrafın Kaldırılması” ;“Frengi Hastalığının Önlenmesi” ve “Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun Yedinci Maddesi” ile ilgili olarak ta verilen kanun tekliflerine değişiklik önerilerinde bulunmuştur. Yine Meclis Genel Kuruluna sunmuş olduğu Yozgat’ta meydana gelen Çapanoğlu isyanını bastırmak için gönderilen Kılıç Ali Bey’in geri çekilmek zorunda kalması sonucunda Yozgat Milletvekilleri Süleyman Sırrı ve Rıza Bey’lerin Çapanoğulları ile görüşmeleri için Yozgat’a gönderilmelerinin karar verilmesi üzerine Mehmet Hulusi Bey, bu milletvekillerinin Ankara’ya dönmeleri Çapanoğullarının tutuklanması ve bu konu hakkındaki gelişmelerden haberdar edilmeleri ile ilgili soru önergesi vermiştir.

Mehmet Hulusi Bey, Birinci Dönem yasama faaliyetleri içerisinde çoğunlukla Meclis yapısı ile ilgili diğer milletvekillerinin vermiş olduğu kanun tekliflerine imza atmış; askeri, adli, sosyal ve sağlık konulu kanun teklifleri ve takrirlerinde değişiklik önerisinde bulunmuştur. Mehmet Hulusi Bey’in Meclis Genel Kuruluna vermiş olduğu takrirlerin ana teması idari ve sosyal konulardır.

Gülin ÖZTÜRK

KAYNAKÇA